In een interview met onze collega Marco Visser gaan wij het gesprek aan over een andere vorm van leiderschap. Relevant leiderschap, zoals dit ook bij defensie veelvuldig wordt toegepast. Marco heeft door zijn werkverleden jarenlange ervaring op het gebied van leiderschap en management waardoor hij zijn eigen visie heeft ontwikkeld.
Hoe en wanneer ben jij voor het eerst in aanraking gekomen met deze vorm van leiderschap?
De eerste aanraking was in augustus 1991, tijdens de opkomstdag van de KMA. De instructeur gaf ons 5 minuten de tijd om in groen pak om te kleden en vanaf dat moment kregen we de opdracht om elke seconde dat we dit pak zouden willen blijven dragen, dit recht te verdienen. “Als jij mijn baas wilt worden, zul je eerst naar me moeten luisteren”, echt een instructeursopmerking (onderofficier). Een officier zou dit anders verwoorden en daaruit maakte ik mijn belangrijke toekomstige meerwaarde als Leider/ Officier uit op. Als KMA wordt je opgeleid voor de hogere rangen en ik merkte dat ambitie en drijfveren van onderofficieren daar een te nemen horde in zouden zijn. Ik moest omgaan met vooringenomendheid, machtstrijd, dominantie en het snel in hokjes denken van mensen waar ik later leiding aan zou gaan geven.
Wat is relevant leiderschap?
Het uitzetten, sturen en begeleiden van activiteiten op basis van de meest actuele informatie, waardoor de doelstellingen op de beste wijze worden gehaald.
Hoe gebruik jij relevant leiderschap in je dagelijkse werkzaamheden?
Een goed leider observeert, analyseert, pareert, incasseert, en stijgt boven zichzelf uit door goede inzet van zijn team.
Op welke wijze draag jij relevant leiderschap uit binnen Proma Consulting?
Ik hanteer de 4 V’s:
- Ik wil verbinden door het positief benoemen van successen (vieren).
- Vertrouwen bieden aan mensen dat ze meer kunnen dan ze zelf denken.
- Veilige werkomgeving bieden door mensen duidelijk te maken dat fouten maken mag en dat je daar lering uit kunt halen.
- Vrijheid (is een ander woord voor empowerment), ik geef een podium voor nieuwe ideeën en uitvoerwijzen. Ik stel me kwetsbaar daarbij op als voorbeeld.
Wat is het verschil tussen relevant leiderschap & management by exception?
Management by exception kun je alleen tonen als er buiten een bandbreedte een resultaat waarneembaar is. Denk aan de ingreep van een auto-examinator > gezakt. Een relevant leiderschap is niet zwart-wit en werkt niet met hit or miss targets. Hij is er altijd als je hem nodig hebt en niet opeens aan het eind of als het misgaat. De overlap is wel dat allebei de managementstijlen uitgaan van de kunde en motivatie van de medewerker om een goed resultaat te halen.
Wat zijn de voordelen van de vorm van leiderschap?
Relevant (militair) leiderschap is een natuurlijke match met hoe een “roedel” in de natuur functioneert. Of het nu gaat om een groep jagende wolven of een stel bouwende mieren. Een groep kiest een leider. De leider is een bemiddelaar en zorgt voor groepsgedrag passend bij een groepsgebonden opdracht. Dissidenten worden door de groep terecht gewezen en niet door de leider. De Leider verlaat zijn post als een ander beter is of sterker, hij staat namelijk ten dienst van zijn groepsleden.
Het voordeel is dus dat macht of eigenbelang geen deel uitmaken van een relevant leider. De groep werkt optimaal naar eer en geweten. In de politiek of het bedrijfsleven is dat vaak wel een issue.
Wat zijn de aandachtspunten voor de vorm van leiderschap?
In de zuivere vorm zijn er geen nadelen. Zelfs in kritische situaties werkt het. Zelfs als onredelijke opdrachten nodig zijn waarbij iemand een gewisse dood tegemoetziet, als de besluitvorming op relevante wijze heeft plaatsgevonden.
Wie is jouw inspiratiebron m.b.t. relevant leiderschap?
4 sterren Generaal Peter van Uhm. Hij heeft zijn zoon moeten opofferen. Het landsbelang ging voor zijn gezin en zijn zoon is onder zijn operationeel bewind in Uruzgan overleden aan een bermbom. Zijn zoon was een collega van mij.
